Critical Thinking Skills Project

Muhakeme

Tanimla
Sorgula
Belirle

Analiz

Ayirt et
Belirle
Karsilastir
Cikarimla

Değerlendirme

Gelistir
Anla
Bilincle
Dikkat et
Belirle
Degerlendir

Karar verme

Mantikli ol
Kararli ol
On yargisiz ol
Farkinda ol

Teaching Critical Thinking in Education

Muhakeme

  • İletilerdeki sebepleri ve sonuçları tanımla
  • Doğru bir akıl yürütme için nedenlerin nasıl seçildiklerini, birleştirildiklerini ve sıralandıklarını sorgula
  • Gerekçelerin sonuçları destekleyip desteklemediğini sorgula
  • Gerekçelerin iyi kanıtlara dayanarak sağlam temelli olup olmadığını sorgula
  • Akıl yürütmelerdeki hileleri ortaya çıkar. Bu akıl yürütmelerin yanıltıcı olup olmadığını belirle

Analiz

  • Sorunlara yönelik çözümlerde pratik olanlardan olmayanları ayırt, inançlarla iyi tesis edilmiş olanlardan olmayanları, iddialarda mantıklı olanlardan olmayanları, bilgi temelli olanlardan olmayanları ayırt et.
  • Gerçekleri yorumlardan, görüşlerden ve yargılardan ayırt et
  • Bilgiyi sunan kaynakların aynı fikirde olmadığı durumlarda daha fazla bilgi toplamanın yollarını belirle
  • Güvenirlik bilgi kaynaklarını belirle ve bu bilgi kaynaklarını karşılaştır
  • Görmeyi umduğun ya da aradığın fikirleri, alışkanlıkları fark et ve bunların seni nasıl etkilediğini ortaya çıkar.

Teaching Critical Thinking in Education

Değerlendirme

  • Değerlendirme standartlarını geliştir
  • Standartları geliştirirken değerlendirmenin amacını ve değerlendirilen şeyin hangi işleve hizmet ettiğini anla
  • Değerlendirme standartlarının bilincinde ol
  • Değerlendirme yaparken farklı bakış açılarını dikkate al
  • Bu bakış açılarının hangi kanıtlara dayandığını belirle
  • Kanıt olarak sunulan her şeyi kabul etme, bu kanıtları incele ve “tam”, “eksik”, “kabul edilebilir”, “şüpheli” veya “yanlış” olup olmadığını belirle
  • Kendi düşünme sürecine yönelik değerlendirme yap

Karar verme

  • Değerlendirme için mantıklı yöntem ve standartları kullanmada kararlı ol
  • Doğru olduğundan emim olmadığın bir yanıta prim vermemenin kararlığında ol
  • Önyargılarının karar vermende etkili olduğunu unutma. Bu önyargılar eleştirel düşünmeye kısa devre yaptıracak kadar etkili olabilir
  • Sunulan argümanın geçerli bir argüman olup olmadığına karar ver. Geçerli ise bunun senin düşüncendeki değişimin farkında ol.

Bana göre hayattaki en ilginç ve şaşılacak ikilem, neredeyse her insanın bir yandan “mantık”, “mantıklı akıl yürütme” ve “doğru akıl yürütme” konusunda sürekli israr ederken diğer yandan bunu ortaya koymadaki yetersizlikleri ve diğer insanlar tarafından ortaya koyulduklarında ise bunu kabul etmedeki isteksizleridir. (Chester Bernard)

Eleştirel düşünme nedir?

  • Bireyin neye inanacağına ve ne yapacağına karar vermeye odaklanan mantıklı/sorgulayıcı bir yansıtıcı düşünmedir (Ennis, 1987).
  • İddia ve argümanları test ettiğimiz ve hangilerinin değerli ya da değersiz olduğuna karar verdiğimiz bir süreçtir (Ruggerio, 2016).
  • “nedenlerini doğru bir şekilde değerlendirme yeteneği” ve “kişinin eylemlerini ve sebeplerini nedenlere dayandırmaya istekli olma” durumudur (Siegel, 1988).
  • Doğru yanıtlar için araştırma ve arayış içinde ve bu yanıtları aramak için irdeleyici sorular sormaktır.
  • Diğer insanların eğilimlerini, argümanlarını ve çıkarımlarını tanımlama, alternatif bakış açılarının kanıtlarını değerlendirme, bir iletideki varsayımları belirleme, doğru karar vermek için mantıklı teknikler kullanma, başkalarını ikna eden mantıklı, açık, yapılandırılmış bakış açıları oluşturmadır.
  • Eleştirel düşünme mantıklı düşünmedir. Çünkü bu düşünme yöntemlere ve standartlara karşı hassastır. Kararlar için iyi sebepler gerektiren yöntem ve standartlara ihtiyaç duyar.

Eleştirel düşünür nasıl olmalıdır?

  • Sorunları ve çelişkileri benliklerine yönelen birer sıkıntı veya tehdit olarak görmek yerine onları heyecanlı birer zorluk olarak görmeli,
  • Olduğundan daha çok bilir gibi yapıp sınırlarını görmezden gelerek görüşlerinin hatasız olduğunu varsaymamalı
  • Kendisine sunulan iletileri anlamaya gayret etmeli
  • Fikir karmaşıklığı karşısında sabrını korumalı ve bu karışıklığın üstesinden gelmek için zaman harcamaya hazır olmalı
  • Yargılarını ilk izlenimlerine ve iç güdüsel tepkilerine dayandırmak yerine kanıtlara dayandırmalı
  • Kanıtların yeterli olmadığı zamanlarda yargıda bulunmayı ertelemeli, kanıt miktarına ve kalitesine dikkat etmeli
  • Farklı fikirleri okumaya, dinlemeye istekli olmalı
  • Karşıt bir fikir ile karşı karşıya iken “bunu nasıl çürütebilirim?” eğiliminde olmamalı
  • Akıl yürütmelerinin çoğu, şimdiye kadar inandıklarını inanmaya devam etmek için uygun iddiaları bulmaya dayanmamalı
  • Sonuçları destekleyen nedenleri ararken bu nedenleri iyi ve yeterli oluşuyla ilgilenmeli
  • Eylemden önce düşünmeli

Eleştirel düşünmenin onundeki engeller nelerdir?

  • İnsanların bu düşünme becerilerini nasıl geliştireceklerini bilmemeleri
  • Eleştirel düşünmenin her şeye karşı bir düşünce olduğu, ya da olumsuz yorumlar yapmak olduğu yanılgısı
  • Kitle kültürünün belirli bir algı oluşturması ve bu algıya insanları alıştırması
  • Kişinin geçmiş yaşantıları
  • Önyargılar ve kültürel ortamda kazanılmış kalıp yargılar
  • Yanlış ya da yetersiz bilgiye sahip olduğunun farkında olmama
  • Doğru bilgi kaynaklarına nasıl ulaşılacağını bilememe
  • Eleştirmede isteksizlik
  • Her şeyin kesin bir cevabının olması gerektiği düşüncesi
  • Acele etme
  • Bilimsel okuryazarlık becerisi eksikliği
  • Tükenme
  • İletişim becerisi eksikliği
  • Kaybetme korkusu
  • Birilerini ya da kendini bilinçsiz bir şekilde ikna etme eğilimi